do hIWRiOP z 20 III 1930 r...

Pokaż mi serce nie opętane zwodniczymi marzeniami, a pokażę ci człowieka szczęśliwego.

(polskie t�umaczenie depeszy).
s" Tam�e, k. 26-33. Bia�oruskie postulaty w Cerkwi prawos�awnej.
8' Informacje o zabiegach i memoria�ach organizacji bia�oruskich
w: PAM I/6. Protok� nr 71 posiedzenia �w. Synodu w dniu I8 VII 1933 r.;
Tam�e, Akta 6294/1932; A. Hir�kyj, Past#rsttvo �a ee.sfuhaeh rusyj�kacj�,
(w:l L' foni nezjednnnoji prawos#n2.unoj� cerkwy, �uck, Kowel, Kremiane�
1934, s. 33.
15 -- 1!Aiw9zy- #sadycj�... 22:#
224

skiego Uniwersytetu, Bia�oruska Prawos�awna Organizc#eja.Ro-
botnicza, Zwi�zek Bia�oruskiej Prawos�awnej M�odzie�y w \1'il-
nie, Zjednoczenie Parafialnych Grup Prawos�awnych Bia#orusi-
-^�w Diecezji Wi�e�skiej, Bia�oruski Centrosojuz i inne. Postu-
Iaty ich sprowadza�y si� do ��dania: wprowadzenia do Ko:-ciola
j�zyka bia�oruskiego - w stopniu bardzo zreszt� ograniczonym-
w kazaniach, nauczaniu dzieci religii, w kontaktach ksi�y z lud-
no�ci�, w administracji cerkievvnej (j�zykiem liturgicznym pozo-
sta� mia� j�zyk starocerkiewny); wydania bia�oruskich modlitew-
nik�w i podr�cznik�w do religii; obsadzania parafii z ludr.o�ci�
bialorusk� ksi�mi Bia�orusinami i w zwi�zku z tym odpowied-
niego przygotowywania ksi�y przez seminarium wile�skie; tak-
townego, nie obra�aj�cego uczu� narodowych ludno�ci zachowa-
nia ksi�y Rcsjan: wprowadzenie Bia�orusin�w do konsystorza
wile�skiego; opareia ustroju Ko�cio�a na zasadzie soborowej, zwo-
lania soboru krajowego; mo�liwo�ci zak�adania bractw; zaprzesta-
nia rewindykacji ko�eio��w, przywr�cenia zlikwidowanych parafii;
rie ingerowania pa�stwa w sprawy wewn�trzne Ko�cio�a.
Najbardz;c#j konkretnym dzia�aniem w tym ruchu by�y zabiegi
o oddzieln� parafi� bia�orusk� w Wilnie. Inicjatorami tych za-
bieg�w, prowadzonych w latach 192E-1930, byli dyrektor � pre-
fekt l#ia�oruskiego gimnazjum w Wilnie. l# Tajpierw podj�to sta-
:a#ia o utworzenie parafii przy niewielkiej cerkwi Piatnickiej;
w kt�rej odbywa�y si� nzbo�e�stwa dla m�odzie�y gimnazjum
bia�oruskiego. Ministerstwo wyzna� nie wyrazi�o jednak zgod#,
na utworzenie jeszeze je#.nej parafii, zawiadamiaj�c jednak me-
tropolit�, �e natomia#t nie mia�oby zastrze�e� przeciwko oddaniu
Bia�orusinom jednej z ju� istniej�cych w Wilnie parafii #". Metrc-
polita uzna� stanowisko ministerstwa za odpowied� odmown� na
��dania Bia�orusin�w Ae. Wkr�tce jednak sami Bia�orusini doszli
do wniosku, �e parafia przy cerkwi Piatnickiej nie zaspokoi�aby
ich potrzeb i zacz�li domaga� si� parafii przy zamo�nej, wi�kszej
i znajduj�cej si� w eentrum Wilna cerkwi Miko�ajewskiej.
z'V imieniu gimnazjum bia�oruskiego oraz szeregu organizacji spo-
�ecznych wys�ane zosta�y odpowiednie memoria�y do Ministe:-
ss PAM, Akta 20/1930. Pismo MWRiOP do arebpa Teodozjusza z 26 I11
1929 (odpis).
# PAM I/1. PI-otok� nr 20 posiedzenia Sw. Synodu w dniu 22 III 1930.
# stwa Wyzna� Religijnyeh #' oraz do metropolity "# o przydzia�
cerkwi Miko�ajewskiej i zezwolenie na utworzenie nowej parafu.
Synod, na posiedzeniu 22 marca 1930 r. - kieruj�c si� opini�
arcybiskupa wileziskiego Teodozjusza, kt�ry uwa�al, �e takiej
potrzeby nie ma, or#az znajduj�c si� pod naciskiem zainteresowa-
nych k� rosyjskich w Wilnie, kt�re wystosowa�y do metropolity
odpowiednie memoria�y#z - uzna� �e �#dania Bia�orusin�w s,
4
zbyt wyg�rowane. Postanowi� wi�c pozostawi� im cerkiew Piat-
nick�, a p�niej rozpatrzy� mo�liwo�� oddania im jeszez# jednej
# eerkwi - Konstantyno-Michaj�owskiej - niewielkiej i znajdu-
j�cej si� nie w tak eksponowanym miejscu#:t. Ostatecznie wi�c
zabiegi Bia�orusin�w o parafi� sko�ezy�y si� niepowodzenie#zz.
#y� mo�e, �e przyczyn� tego by� fakt, �e - jak pisa� wojewoda
i do ministra wyzna� - "nie zosta�y zanotowane jakie� masowt#
objawy ruchu w kierunku bia�orutenizaeji nabo�e�stw", i �e
, by�y to postulaty jedynie przyw�de�w bialoruskieh, a nie �yczc-
nie szerszyeh rzesz luc�no�ci 94.
'i W bia�oruskim ruchu eerkiewnym #vyra�nie wyst�powa� kon-
i f2ikt r�nyeh drobnych organizacji - domagaj�cych si� pewnyeh
# ust�pstw w kierunku bia�orutenizacji Ko�cio�a - z ordynariuszem
# diecez i wile�skie Teodoz uszem kt�ry przeciwstawial si zmia-
I :iom w ehurakterze Ko�cio�a. Synod, jak to wynika z protokol�=v
I jego posiedze�, bardzo liczy� si� ze stanowiskiem arcybisku#a wi-
I le�skiego, a nawet stwierdzi�, �e "konieczne jest po�o�ye kres wy-
# st�pieniom Bia�o usin�w szerz�eym w �yciu Ce#k##i ##smut�##
i ##razstrojstwo## r�wnocze�nie jednak, obawiaj�c si� niepoko-
I j�w w Ko�ciele zastanawia� si� nad potrzeb� i mo�li#vo�ei� reali-
"o AAN, MWRiOP 953, k. 6. Memoria� ludno�ci bia�oruskiej uu ##IVVRiOP
z 13 XII 1929.
Q1 PAM, Akta 20/193Q. Pro�ba przedstawicieli biu�oruskich organizacji
kulturalno-spo�ecznych.
E# Tam�e, Memoria� wile�skiej organizaeji "Russkoje Narodnoje Objed-

do hIWRiOP z 20 III 1930 r...

Pokaż mi serce nie opętane zwodniczymi marzeniami, a pokażę ci człowieka szczęśliwego.

Podobne