\par\par M\'f3wi\'b9c o parodii epickiej pt...

Pokaż mi serce nie opętane zwodniczymi marzeniami, a pokażę ci człowieka szczęśliwego.

Margites wspomnieli\'9cmy ju\'bf o wy-
\par st\'eapowaniu w niej trymetr\'f3wjambicznych. Ta najcz\'ea\'9cciej wyst\'eapuj\'b9ca
\par i maj\'b9ca du\'bf\'b9 przysz\'b3o\'9c\'e6 w poezji greckiej miara wierszowa polega\'b3a
\par na przemienno\'9cci kr\'f3tkich i d\'b3ugich zg\'b3osek z przyciskiem na tych
\par ostatnich.
\par
\par Na\'9claduj\'b9c to izometrycznie, otrzymujemy taki np. wiersz:
\par
\par Pos\'b3u|chaj Ke|ryki|dzie, baj|k\'ea p\'f3|wiem wam
\par
\par u\emdash | u \emdash |u\emdash | u \emdash | u \emdash l u \emdash
\par
\par (fragment wiersza Archilocha, prze). S. Srebrny)
\par
\par W wierszu tym ka\'bfde dwa jamby stanowi\'b9 jedno metrum, st\'b9d sze\'9c\'e6
\par jamb\'f3w daje trymetr (\'84tr\'f3jmiar"). Nie wchodzimy tu w niepotrzebne
\par
\par 35
\par
\par dla naszych cel\'f3w obja\'9cniania zast\'eapstw i rozwi\'b9za\'f1 jamb\'f3w, ogrom-
\par nie urozmaicaj\'b9cych daleki od monotonii wiersz.
\par
\par W tw\'f3rczo\'9cci jambograf\'f3w obok r\'f3\'bfnych kombinacji jamb\'f3w
\par - trymetr jest tylko najcz\'eastsz\'b9 - wyst\'eapowa\'b3y te\'bf szybsze tokiem,
\par bardziej o\'bfywione trocheje (d\'b3uga wymawiana z przyciskiem + kr\'f3t-
\par ka\emdash u, najcz\'ea\'9cciej spotykany wiersz - to tetrametr, czyli \'84cztero-
\par
\par miar" trocheiczny).
\par
\par Nie znamy pochodzenia jambu, greckie spekulacje na ten temat s\'b9
\par tylko pomys\'b3owymi legendami, wiemy tylko, \'bfe w swych pocz\'b9tkach
\par ten kr\'f3tki wiersz, r\'f3\'bfny od majestatycznego heksametru i bliski ju\'bf
\par mowie potocznej, by\'b3 wierszem \'bfartu, ataku, zaczepki.
\par
\par Miar\'b9 przyj\'eat\'b9 w elegii by\'b3 dystych, czyli dwuwiersz elegijny,
\par najstarsza strofa poezji greckiej. Pierwszy wiersz dystychu by\'b3 heksa-
\par metrem, w wierszu drugim nie wyst\'eapowa\'b3y \'84drugie po\'b3\'f3wki" stopy
\par trzeciej i sz\'f3stej heksametru, zostawa\'b3o wi\'eac dwa razy po dwie i p\'f3\'b3
\par stopy, nazwano zatem ten wiersz pentametrem (\'84pi\'eaciomiarem").
\par Pentametr izometryczny w j\'eazyku polskim jest o wiele bardziej niena-
\par turalny ni\'bf heksametr i u\'bfywany bywa chyba wy\'b3\'b9cznie w przek\'b3a-
\par dach z poezji antycznej. Niefilologowie maj\'b9 z czytaniem tego wiersza
\par k\'b3opoty, nawet gdy idzie o przek\'b3ady tak udane jak S. Srebrnego:
\par
\par W pierwszych walcz\'b9c szeregach, ojczyzny mi\'b3ej od wroga
\par Broni\'e6 m\'ea\'bfnie i pa\'9c\'e6, pi\'eakny zaiste to los.
\par
\par (Tyrt\'b9jos)
\par
\par Pierwszym poet\'b9 jambu, czyli jambografem, a r\'f3wnocze\'9cnie
\par tw\'f3rc\'b9 elegii, jest jeden z najwi\'eakszych liryk\'f3w greckich, przez
\par staro\'bfytnych stawiany jako poeta zaraz po Homerze, Archiloch
\par (Archilochos) z wyspy Paros, kt\'f3rego \'bfywa indywidualno\'9c\'e6 przebija
\par wyrazi\'9ccie nawet z tych u\'b3omk\'f3w jego poezji, jakie dzi\'9c posiadamy.
\par Syn arystokraty i niewolnicy, wi\'eac wedle \'f3wczesnych poj\'ea\'e6 cz\'b3owiek
\par gorszej krwi, bez maj\'b9tku, by\'b3 \'bfo\'b3nierzem najemnym, chleb i wino
\par mia\'b3 ,,z w\'b3\'f3czni", jak si\'ea sam chwali. Losy \'bfycia nape\'b3ni\'b3y go t\'b9
\par gorycz\'b9 i pasj\'b9, jakim da\'b3 wyraz w swych gniewnych jambach. Nie
\par wiadomo, ile prawdy jest w legendzie o jego mi\'b3o\'9cci do pi\'eaknej
\par Neobule - drobne, ale wymowne fragmenty poezji Archilocha malu-
\par j\'b9 ten romans - kt\'f3rej mu odm\'f3wiono, za co tak si\'ea m\'9cci\'b3 wier-
\par szami, \'bfe przywi\'f3d\'b3 ojca dziewczyny, j\'b9 sam\'b9 i jej siostry do
\par
\par samob\'f3jstwa.
\par
\par 36
\par
\par Archiloch to natura bujna, nie znaj\'b9ca umiaru w uczuciach, cho\'e6
\par zdolna te\'bf do chwil refleksji, niepowstrzymana w gniewie i nienawi\'9cci,
\par w przyja\'9fni otwarta i szczera. \'afo\'b3nierz-zawodowiec, kpi sobie z arys-
\par tokratycznych idea\'b3\'f3w, w wodzu ceni dzielno\'9c\'e6, a nie pozory i szyk
\par arystokraty, zna r\'f3\'bfne koleje wojennych los\'f3w i nawet utrata tarczy
\par nie jest dla niego ha\'f1b\'b9 nie do zmycia - nab\'eadzie sobie now\'b9. Poeta
\par zgin\'b9\'b3 w walce. \'afycie jego mo\'bfemy datowa\'e6 wed\'b3ug wzmianki poetyc-
\par kiej o za\'e6mieniu s\'b3o\'f1ca (rok 648).
\par
\par Wyspiarzem by\'b3 te\'bf drugi z jambograf\'f3w, Semonides z wyspy
\par Samos (w. VII przed Chr.), za\'b3o\'bfyciel kolonii na Amorgos, posta\'e6
\par zupe\'b3nie dla nas blada. Mamy z jego tw\'f3rczo\'9cci d\'b3u\'bfszy fragment
\par wywodz\'b9cy typy kobiet od r\'f3\'bfnych stworze\'f1 i \'bfywio\'b3\'f3w (\'9cwinia,
\par klacz, suka, ma\'b3pa, morze, ziemia itd.), dziewi\'ea\'e6 genealogii negatyw-