i słów Balbusa9, lecz widzę wyraźnie, że wszystko się robi, wszystko robiło się od początku tylko po to, aby go zabić 10...
Pokaż mi serce nie opętane zwodniczymi marzeniami, a pokażę ci człowieka szczęśliwego.
Odpowiadam więc, jak tamten, któremu u Ho-mera matka-bogini powiedziała:
Zaraz wszak po Hektorze i twoja śmierć jest gotowa 11
on zaś odpowiedział matce:
Niech więc natychmiast trupem tu padną, skórom nie zdołał
Druha od śmierci wybawić...
7 dzieÅ„ klÄ™ski nad AliÄ… — 19 lipca 390 r., tradycyjna data strasznej klÄ™ski poniesionej przez Rzymian nad rzeczkÄ… tej
nazwy w bitwie stoczonej z Galiami; był to zawsze w Rzymie
dzień żałoby narodowej.
8 rok, który mnie pogrążyÅ‚ w nieszczęściu — rok 58, rok
wygnania Cycerona.
9 — przyjaciel Cycerona, a wierny zwolennik Cezara, usi-
łował oczywiście przedstawić mu politykę swego wodza w jak
najkorzystniejszym świetle.
10 aby go zabić — Pompejusza.
11 Cytat z Iliady XVIII 96 nn. Są to słowa Tetydy do Achillesa i Achillesa do Tetydy po śmierci Patrokla z ręki Hektora.
A przecież nie tylko druha, lecz i dobroczyńcy, i w dodatku tak wielkiego męża, broniącego takiej sprawy?
Sądzę, że te przysługi należy okupić życiem. Twoim opty-
matom zupełnie nie ufam i nawet już nie dbam o nich.
Widzę, jak się tamtemu poddają, jak mu się będą pod-
dawali. Czy sądzisz, że owe dekrety miast municypalnych
w sprawie modłów o zdrowie Pompejusza mają jakieś
znaczenie wobec tych powinszowań z powodu zwycię-
stwa? „BojÄ… siÄ™" — odpowiesz. Ale sami oni mówiÄ…, że
już wtedy się bali. Lecz zobaczmy, co się stało w Brun-
dyzjum. Z tego może się zrodzą inne plany i inne listy.
109.
(Att. IX 6)
Cycero do Attyka
Formie, 11 marca r. 49
1. Dotychczas nie mam żadnej wiadomości z Brundy-
zjum. Balbus 1 napisał z Rzymu, że według jego przy-
puszczeń konsul Lentulus już się przeprawił, że nie spot-
kał się jednak z młodym Balbusem2, który słyszał już
o tym w Kanuzjum i stamtąd do niego napisał; dodaje,
że sześć kohort, które były w Albie, przeszły do Kuriu-
sza Drogą Minucjańską; napisał mu to Cezar, który
wkrótce będzie pod Rzymem. Posłucham więc twojej ra-
dy i w takich okolicznościach nie ukryję się w Arpinum3,
jakkolwiek, mając zamiar dać memu Cyceronowi togę
męską4 w Arpinum, tym właśnie chciałem się wytłuma-
czyć przed Cezarem. Może on się jednak obrazi właśnie
1 Por. list poprzedni, przyp. 9. Balbus zatem stale informo-
wał Cycerona o wypadkach i zamiarach strony cezariańskiej.
2 mÅ‚ody Balbus — bratanek Cyceronowego informatora.
3 Por. list poprzedni, przyp. 2.
4 Por. list 83, przyp. 26.
109. (ATT. IX 6)
to że nie chciałem dokonać tego aktu w Rzymie. A prze-
cież jeśli trzeba się z nim spotkać, tam będzie najlepiej.
Wówczas zobaczę resztę, tzn. dokąd mam jechać, któ-
rędy i kiedy.
2. Domicjusz 5, jak słyszę, jest w Kozanum i, jak mó-
wią. gotów już do żeglugi; jeżeli jedzie do Hiszpanii,
nie pochwalam, jeżeli do Gnejusa, chwalę; lecz niech
raczej płynie, dokąd mu się podoba, byleby tylko nie
widział Kurcjusza, na którego ja, choć jego patron, już
nie mogę patrzeć6. Cóż mam mówić o innych? Lecz, jak
sądzę, powinienem siedzieć spokojnie, aby nie powiększać
swojej winy, że kochając Rzym, tzn. ojczyznę, i mając
nadzieję, że sprawa się ułoży, tak się zachowywałem, iż
zostałem odcięty i przychwycony.
3. Gdy już to napisałem, przyniesiono mi list z Ka-
pui tej treści: „Pompejusz przebył morze wraz ze wszyst-
kimi wojskami, jakie przy nim były. Liczba ludzi sięga
30 000, są też konsulowie, trybunowie ludu i senatoro-
wie, którzy znajdowali się przy nim, wszyscy z żonami
i dziećmi. Wsiadł podobno na statek 4. marca. Od tego
dnia poczęły wiać wiatry północne. Mówią, że statki, któ-
rych nie użył, kazał porąbać lub spalić". List w tej spra-
wie otrzymał trybun Lucjusz Metellus od swej świekry
Klodii, która też się przeprawiła.