Wydobycie kamienia wapiennego z w�asnych z�� prowadzi wi�kszo�� przej�tych przez inwestor�w zagranicznych cementowni i zak�ad�w wapienniczych...

Pokaż mi serce nie opętane zwodniczymi marzeniami, a pokażę ci człowieka szczęśliwego.

Do najwi�kszych nale�� kamienio�omy w Wojcieszowie w Sudetach, G�ra�d�ach, Folwarku, Tarnowie Op. i Strzelcach Op. na �l�sku Opolskim, Sitko wce-Nowi-nach, Maiogoszczy, Bukowej i O�arowie w regionie �wi�tokrzyskim, Wapiennie i Bielawach na Kujawach oraz Rejowcu na Lubelszczy�nie14. Kamienio�om kamienia gipsowego w Borkowie ko�o Pi�czowa jest �r�d�em surowca dla brytyjskiej wytw�rni p�yt gipsowo-kartonowych Rigips otwartej w Szarbkowie. Po�o�one niedaleko Zak�ady Dolina Nidy w Gackach, eksploatuj�ce najwi�kszy w kraju kamienio�om gipsu w Leszczach, zosta�y w 1999 r. sprzedane konsorcjum polskiego Atlasu i francuskiego Lafarge.
Dzia�alno�ci�, w kt�r� szerzej zaanga�owa�o si� kilka firm zagranicznych jest pozyskiwanie �wiru i piasku (kruszyw). Rozbudowuj�cy produkcj� betonu Heidelberger Zement-CBR, w�a�ciciel czterech polskich cementowni, naby� wiatach 1997-1998 wielozak�adowe przedsi�biorstwa z Zielonej G�ry i Opola - oba za po�rednictwem sp�ki G�ra�d�e. Kosztem kilkunastu milion�w dolar�w przej�� w ten spos�b siedemna�cie kopal� kruszywa w dolinach Odry, Nysy K�odzkiej, Kaczawy, Bobru i Nysy �u�yckiej (m.in. Dziergowice, W�jcice, Rakowice), oraz trzy kamienio�omy granitu i bazaltu. W tym samym czasie Wroc�awskie Kopalnie
l
13 Mapy przedstawiaj�ce w niniejszym rozdziale skumulowan� wielko�� inwestycji w dany rodzaj produkcji w poszczeg�lnych miejscowo�ciach obejmuj� r�wnie� zak�ady, w kt�rych wyroby te nie stanowi� produkcji przewa�aj�cej, tj. takie, kt�re metod� zak�adow� zalicza si� do innych dzia��w, grup lub klas EKD. Mapy zatrudnienia nie obejmuj� wszystkich miejscowo�ci przedstawionych na mapach inwestycji, opracowano je bowiem metod� zak�adow�, a ponadto nie uj�to zak�ad�w, kt�re w ko�cu 1998 r. nie prowadzi�y ju� dzia�alno�ci w ramach firm z udzia�em zagranicznym, chocia� mia�y w nich miejsce inwestycje bezpo�rednie w latach wcze�niejszych (zob. obja�nienia w rozdziale 1).
14 Kamienio�omy zlokalizowane w tej samej miejscowo�ci, co zak�ady przetw�rcze, zosta�y w analizie statystycznej uj�te ��cznie z owymi zak�adami.
168
Rozmieszczenie inwestycji a bran�e
Inwestyde rozpocz�te w latach 1999-2000
Bo.-Bor�w Pa.-Paczk�w Sz.-Szymisz�w
G.R.-G�sawy Rz�dowe Pl.-Pllce T.Op.-farn�w Opolski
Fo.-Folwark Ry.-Rybnica Le�na Wic.-Woiciesz�w
N.R.-Nowa Ruda S.N.-Sitk�wka Nowiny W6).-W�icice
Rys. 39. Inwestycje zagraniczne w g�rnictwo i kopalnictwo surowc�w nieenergetycznych
i niemetalicznych (EKD 14)
Uwaga: kopalnie gliny uj�to razem z eksploatuj�cymi je cegielniami - rys. 93. � *
Fig. 39. Foreign investment in mining and �uarrying (except fuels and metal ores) (NACE 14) Not�: clay extraction is presented together with brick factories - fig. 93. -: .,��, ;��� ,,?,. ,,
Surowc�w Mineralnych, wydobywaj�ce �wiry m.in. w dolinie Nysy K�odzkiej mi�dzy Kamie�cem Z�b. i Paczkowem (np. Pi�ce), sta�y si� w�asno�ci� Tarmacu. Fi�ska Lohja Rudus zosta�a udzia�owcem przedsi�biorstwa z Olsztyna z 10 kopalniami kruszywa w obszarach morenowych, przede wszystkim w rejonie Dzia�dowa (m.in. Grzybiny).
169
Rozmieszczenie inwestycji zagranicznych w Polsce
Lokalizacja kopal� kruszywa na Dolnym �l�sku i Ziemi Lubuskiej umo�liwia jego eksport, m.in. na ch�onny rynek berli�ski. Opr�cz firm wielozak�adowych dzia�aj� tu tak�e przedsi�biorstwa z zagranicznym kapita�em eksploatuj�ce pojedyncze kopalnie kruszywa.
Eksploatacj� z�� gliny prowadz� na w�asne potrzeby zak�ady ceramiki budowlanej. Kopalnie w Nowogrod�cu (pow. boles�awiecki), g��wny polski producent kaolinu, sprzedane zosta�y niemieckiej AKW Kaolin. W 1999 r. zak�ady g�rniczo-przetw�rcze glin ogniotrwa�ych w Jaroszowie ko�o Strzegomia kupi�a firma Diamond Life. W grupie innych surowc�w zwr�ci� mo�na uwag� na eksperymentaln� kopalni� Siarkopolu w Baszni (pow. lubaczowski), eksploatowan� w latach 1991 -l 993 przez sp�k� brytyjsk�, a nast�pnie porzucon� z powodu wysokich koszt�w wydobycia.
Inwestycje o najwy�szej warto�ci jednostkowej dotycz� produkcji piask�w kwarcowych dla hut szk�a i odlewni metali. W�asno�ci� zagraniczn� sta�y si� najwi�ksze kopalnie tego surowca w Polsce po�o�one w Osiecznicy (pow. boles�awiecki), nabyte w 1995 r. przez niemiecki Quarzwerke, oraz w Smardzewicach (kopalnia Bia�a G�ra) ko�o Tomaszowa Ma�. (inwestor ameryka�ski). Ta ostatnia nale�y-obok Borowskich Kopal� Granitu - do najwi�kszych zak�ad�w g�rniczych w kategoriach zatrudnienia (320-350 os�b). -.-.
PRODUKCJA ARTYKU��W SPO�YWCZYCH I NAPOJ�W
�aden inny przemys� nie przyci�gn�� tak du�ego kapita�u jak spo�ywczy. Suma inwestycji przekracza 4,9 mld USD, co odpowiada 24,6% ca�o�ci inwestycji zagranicznych w Polsce. Na 374 zak�ady spo�ywcze przypada 17,1% pracuj�cych w firmach produkcyjnych z udzia�em zagranicznym. Inwestorzy zagraniczni uruchomili oko�o 100 nowych du�ych i �rednich fabryk artyku��w spo�ywczych i napoj�w. Udzia� w ca�o�ci inwestycji greenfield w Polsce si�ga a� 32,8% (1640 min USD).