rozwoju dziecka, kiedy to spełnione zostają następujące kryteria: występuje zainteresowanie dziecka uczeniem się, chęć bycia uczonym i samodzielnego...
Pokaż mi serce nie opętane zwodniczymi marzeniami, a pokażę ci człowieka szczęśliwego.
Obie definicje podkreślają podmiotowość dziecka wobec wymagań społecznych poprzez zastosowanie
pojęć takich jak: „wrażliwość”, „zainteresowań”, „chęć bycia uczonym” (nauczanym). Jednak pierwsza
definicja ma charakter normatywny, dzieląc dzieci na dojrzałe i niedojrzałe z uwagi na przyjęte kryteria. W
podejściu tym przyjmuje się określony model, wzorzec dziecka dojrzałego do szkoły, nazywany również
poziomem rozwoju. W drugiej definicji najważniejsze jest dziecko i jego aktywność. Pojęcie gotowość
szkolna zawiera zapotrzebowanie na nowy rodzaj stymulacji oraz chęć dziecka, by wyjść naprzeciw nowym
zadaniom. Kryterium „poziom rozwoju” jest tutaj zastąpione określeniem „nieznacznych postępów”.
Wdrożenie podstawy programowej kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół,
ze szczególnym uwzględnieniem II i IV etapu edukacyjnego, Warszawa, 11 maja 2012 r.
Pierwszy okres nauki szkolnej wiąże się radykalnymi zmianami jakie zachodzą w sytuacji życiowej
dziecka. Rozpoczyna się wówczas systematyczne zdobywanie wiedzy, przy czym czynność ta staje się
podstawową formą działalności jednostki. Dziecko podejmuje różnorodne stałe obowiązki związane z nauką
szkolną, a sposób w jaki się z nich wywiązuje, podlega ocenianiu. Stopnie stanowią informację o postępach
nie tylko dla ucznia i dla rodziców, ale jego rówieśników. Mogą one w sposób bezpośredni rzutować na
sytuację społeczną ucznia w klasie i w rodzinie. Mogą również kształtować postawę dziecka wobec szkoły,
nauki, siebie i świata.
Prawidłowe uczestniczenie dziecka w procesie nauczania zależy od wielu czynników, na
przykład: od programu nauczania, wyposażenia szkoły w pomoce naukowe, od osobowości nauczycieli i ich
wiedzy. Do jednych z najważniejszych należy jednak zaliczyć możliwości dziecka. Opanowanie pełnej
wiedzy i określonych umiejętności wymaga osiągnięcia przez dziecko odpowiedniego poziomu rozwoju
fizycznego i motorycznego, procesów poznawczych, rozwoju mowy i myślenia i rozwoju społeczno –
emocjonalnego.
Wdrożenie podstawy programowej kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół,
ze szczególnym uwzględnieniem II i IV etapu edukacyjnego, Warszawa, 11 maja 2012 r.
•Od czego zależy gotowość szkolna?
Przyjmuje się, że dobre przygotowanie do podjęcia nauki w szkole stanowi wynik interakcji między
dzieckiem a środowiskiem rodzinnym i wychowaniem przedszkolnym. Z tego powodu używane dawniej
pojęcie „dojrzałość szkolna” zastąpiono terminem gotowość szkolna. Zależy ona od:
1) wieku kalendarzowego dziecka i indywidualnego tempa rozwoju fizycznego i psychologicznego (niektóre
dzieci rozwijają się szybciej, inne wolniej – w wieku 6–7 lat różnice między rówieśnikami są dosyć spore);
2) aktywności dorosłych, stwarzających dziecku warunki do rozwoju – im bogatsze (w sensie
intelektualnym) środowisko, im więcej czasu poświęcają kilkulatkowi dorośli na wspólne rozmowy, zabawy,
rysowanie, uczenie, wycieczki, tym szybciej osiągnie on gotowość szkolną;
3) miejsca zamieszkania (miasto, wieś), warunków materialnych i mieszkaniowych rodziny, wykształcenia i
zawodu rodziców. Trzeba tu zaznaczyć, że ogromne korzyści dla przygotowania do szkoły przynosi
uczęszczanie do przedszkola – nie tylko do obowiązkowej zerówki.
Wyniki wielu badań zdają się wskazywać, że charakter i zakres doświadczeń życiowych dziecka stanowi
główny czynnik osiągania przezeń dojrzałości szkolnej.
Wdrożenie podstawy programowej kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół,
ze szczególnym uwzględnieniem II i IV etapu edukacyjnego, Warszawa, 11 maja 2012 r.
•Podstawowe zasady diagnozowania dojrzałości szkolnej
Analiza literatury dotyczącej omawianego problemu wskazuje, że w diagnozie dojrzałości szkolnej
obowiązuje ogólny katalog zasad (w tym etycznych i związanych z kontaktem), przy czym można tutaj
wyodrębnić kilka szczegółowych, które stanowią specyficzne dla tego obszaru diagnozowania. E. Jarosz i E.
Wysocka wymieniają kolejno:
•„Zasadę łącznego rozpoznawania poziomu rozwoju funkcji psychofizycznych dziecka, ważnych dla
funkcjonowania w sytuacji szkolnej i doświadczeń życiowych dziecka, wiążących się z dotychczasowymi
warunkami jego rozwoju.
•Zasada rozpoznawania poziomu dojrzałości szkolnej, czyli aktualnych osiągnięć rozwojowych dziecka,
wraz z oceną tempa jego, rozwoju, co wiąże się z określeniem jego potencjalnych możliwości rozwojowych,
przy zastosowaniu różnych form stymulacji zewnętrznej.
•Zasada traktowania dojrzałości szkolnej jako zjawiska procesualnego (ujęcie dynamiczne), a nie tylko stanu
poszczególnych funkcji opisujących gotowość do podjęcia nauki szkolnej (ujęcie statyczne).
•Zasada oceny dojrzałości szkolnej w kontekście wymagań stawianych przed dzieckiem przez system
edukacyjny.
•Zasada wieloaspektowego i interdyscyplinarnego rozpoznawania poziomu dojrzałości szkolnej,
doświadczeń życiowych i warunków rozwojowych dziecka, z wykorzystaniem modelu medycznego,